Εφ’ άπαξ τα ωφελήματα, μόνιμες οι βλάβες!

Όταν το 2018 ανακοινώθηκε από τον ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) το έργο της καλωδιακής ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής, παρότι διαπιστώσαμε γενικότερα οφέλη, επικεντρώσαμε το ενδιαφέρον μας στην τοπική διάστασή του και συγκεκριμένα στη τοποθέτηση και λειτουργία υπόγειας καλωδιακής Γραμμής Μεταφοράς συνεχούς ρεύματος, υπερυψηλής τάσης, μήκους 32 km που θα αναχωρεί από το υφιστάμενο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ), κοντά στη Λίμνη Κουμουνδούρου, και θα καταλήγει στο σημείο προσαιγιάλωσης της υποβρύχιας Γραμμής Μεταφοράς από την Κρήτη, πλησίον της Πάχης. Αν και διερευνήθηκαν πιθανές περιβαλλοντικές βλάβες και απειλές για την δημόσια υγεία, ωστόσο δεν εντοπίστηκαν. Κατά το κατασκευαστικό στάδιο οι οχλήσεις περιορίζονταν στο πλακοσκεπές με τσιμέντο  χαντάκι πλάτους 1,5 μ. και βάθους 1,6μ εντός του οποίου θα τοποθετούνταν τα δύο καλώδια. Τα ανωτέρω επιβεβαιώθηκαν και με την κατάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου.

Η εκδηλωθείσα ανησυχία των κατοίκων στα Μέγαρα μπορεί να θεωρηθεί αναμενόμενη και δικαιολογημένη, είτε λόγω ελλιπούς πληροφόρησης, είτε λόγω φόβου. Εξάλλου όσοι «έχουν καεί από το χυλό φυσάνε και το γιαούρτι». Η αλλοπρόσαλλη όμως στάση του Δήμου Μεγαρέων κάθε άλλο παρά ανησυχία υποδήλωνε. Κι όταν στα μέσα του 2020 εμφανίστηκε η πρώτη πράξη της Διοίκησης, δηλαδή η Έγκριση των Περιβαλλοντικών Όρων, τότε την προσέβαλε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Από κοντά κι ο Ασπρόπυργος κι η Ελευσίνα – κι εκείνοι με προσφυγές – αφού το «καλώδιο» θα περνούσε κι από εδώ, χωρίς καν να γνωρίζουν τις περιβαλλοντικές παραμέτρους του έργου, χωρίς να χρειαστεί καμία ενημέρωση των κατοίκων έναντι του… επερχόμενου περιβαλλοντικού κινδύνου, χωρίς να εκδώσουν ούτε ένα δελτίο τύπου, ούτε τους τοπικούς βουλευτές όχλησαν, ούτε προς την Κυβέρνηση διαμαρτυρήθηκαν. Ούτε καν τους ενόχλησε το γεγονός ότι ο ΑΔΜΗΕ – ευτυχώς ανεπιτυχώς – είχε παράλληλα ζητήσει να διέλθει το «καλώδιο» μέσα από τον σιδηροδρομικό άξονα μεταξύ Ελευσίνας κι Ασπροπύργου, γιατί κάτι τέτοιο θα τους υποχρέωνε να ζητήσουν να μην περάσουν από τον άξονα και οι αγωγοί των ΕΛΠΕ με τα οποία θέλουν να τα ΄χουν καλά! Κι όμως «Η υπόθεση αυτή – έγραφαν τα δικόγραφά τους –  είναι μεγάλης σημασίας για τα συμφέροντα του Δήμου, καθώς η εκτέλεση και η περαιτέρω λειτουργία του εν θέματι έργου θα έχει ως συνέπεια την υποβάθμιση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της περιοχής, την επιδείνωση των όρων διαβιώσεως των κατοίκων, ενώ θα συνιστά έναν διαρκή κίνδυνο προκλήσεως ατυχημάτων»! Μάλιστα άρχισαν το «κατενάτσιο» όπως δεν είχαν ξανακάνει: δεν εξέδιδαν άδεια τομής! Ταυτόχρονα άρχισε η… συναναστροφή με τον ΑΔΜΗΕ! Μέχρι τον Μάιο πλήρωναν τα Μέγαρα τα δικηγορικά έξοδα για την αντίκρουση των προσφυγών των αναδόχων του έργου για την μη χορήγηση αδειών τομής! Τι συνέβη όμως τους δύο τελευταίους μήνες και δόθηκαν οι άδειες τομής;

Με αποφάσεις τους οι τρείς Δήμοι «αποδέχθηκαν πρόταση αντισταθμιστικών ωφελημάτων» από τον ΑΔΜΗΕ και απέσυραν τις προσφυγές! Τα «ωφελήματα» προς τους Δήμους Μεγαρέων, Ασπροπύργου και Ελευσίνας αφορούν σε έργα προϋπολογισμών 6,5εκ.€, 3,7 εκ.€ και 2 εκ. € αντίστοιχα… Οι Δήμαρχοι Ασπροπύργου και Ελευσίνας επικαλέστηκαν γνωματεύσεις του δικηγορικού γραφείου ότι στην δίκη θα βαρύνουν τόσο «η γεωπολιτική αξία του έργου» όσο και το «δημόσιο συμφέρον», γιατί θα μειωθούν οι λογαριασμοί των καταναλωτών ρεύματος όλης της χώρας κατά 300 εκ.€ και η αίτηση ακυρώσεως θα απορριφθεί… Λόγοι δηλαδή που ίσχυαν και δεν συνεκτιμήθηκαν, όταν προσέφευγαν, ενώ εξαφανίστηκαν οι υποτιθέμενοι περιβαλλοντικοί λόγοι των προσφυγών. Ο δε Δήμαρχος Μεγαρέων περήφανος για το «κατόρθωμα», αφήνοντας άναυδη την τοπική κοινωνία των Μεγάρων που είχε πιστέψει και με δική του ευθύνη τα αντίθετα για το «καλώδιο» και για την στάση του Δήμου, μπέρδεψε τα λόγια του και την αλήθεια είπε:

«Γιατί να μην εκμεταλλευτούμε επιτέλους μία φορά ένα έργο, που δεν βλάφτει

πουθενά, γιατί να μην εκμεταλλευτούμε ένα έργο, που τελικά θα βοηθήσει στην

ανάπτυξη της περιοχής στα πλαίσια της Κοινωνικής ευθύνης και όχι μόνον, γιατί πολύ ορθά όλο αυτό το διάστημα με όσα κάναμε δηλαδή προσφυγές κλπ βοήθησαν να ασκηθούν πιέσεις και να μας δοθούν αντισταθμιστικά». Μνημειώδες!

Κοντολογίς, εκμεταλλεύτηκαν μια περιβαλλοντική ανησυχία στην οποία έλαβαν τεχνηέντως μέρος συντηρώντας την,  στην συνέχεια την εργαλειοποίησαν με προσφυγές και μη χορήγηση αδειών τομής, προκειμένου να υποχρεωθεί ο ΑΔΜΗΕ να δώσει «ωφελήματα» – τα οποία μάλιστα εμφάνισαν ως «αντισταθμιστικά» των υποτιθέμενων βλαβών – και όταν αυτά εξαγγέλθηκαν, απέσυραν τις προσφυγές και τα εμπόδια!

Γνωρίζουμε καλά ότι συχνά γίνονται ανεκτές κι έχουν και λαϊκή βάση τέτοιες πρακτικές. Όσοι θα μας κουνήσουν επιδεικτικά το δάκτυλο ξεφωνίζοντας «γιατί να μην τα πάρουνε-με!»,  οφείλουν να απαντήσουν πρώτα στο ερώτημα «τι δώσανε-με!», υλικό ή… άυλο.

Αυτές οι εξευτελιστικές πρακτικές συνήθως συμβαίνουν από την ανάποδη, προκειμένου να κατευναστούν αντιδράσεις επί υπαρκτών περιβαλλοντικών οχλήσεων και βλαβών. Αλήθεια ποιος στο μέλλον στις τοπικές μας κοινωνίες δεν θα αμφισβητήσει τα κίνητρα οποιασδήποτε βάσιμης περιβαλλοντικής διεκδίκησης ή και διαμαρτυρίας, όταν οι Δημοτικοί Άρχοντες μετέρχονται τέτοιων πρακτικών; Πρακτικές που εθίζουν την κοινωνία στην αποδοχή των πάντων φτάνει να υπάρξουν «ωφελήματα»; Πως οι τοπικές μας κοινωνίες θα ορθώσουν ένα τείχος ανοσίας απέναντι στον ιό των «ωφελημάτων»; Ποιο «αντισταθμιστικό οικονομικό αντάλλαγμα» περιόρισε την δυσοσμία και μείωσε τον κίνδυνο από τα 2 ΕΛΠΕ ή εξουδετέρωσε την δυσωδία από την χωματερή της Φυλής;  Ποιο «ωφέλημα» είναι ικανό να αντισταθμίσει την εγκατάσταση Φυλακών στον Ασπρόπυργο, στις παρυφές της Πάρνηθας, εκεί όπου το διάταγμα προστασίας του ορεινού όγκου έχει θεσμοθετήσει Ζώνη Προστασίας Β1 με επιτρεπόμενες χρήσεις «αναψυχής, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, υπαίθριου αθλητισμού και πολιτιστικών εκδηλώσεων»;  Ή μήπως ο Ασπρόπυργος δεν είχε προσχωρήσει στην λογική των «ωφελημάτων», ακόμα και όταν κορύφωνε τις αντιδράσεις του πολύ πριν τα νομοθετήσει, ως «υποχρεωτικά» μάλιστα, το 2020 ο Πρωθυπουργός;

Τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι, ενώ τα «ωφελήματα» είναι εφ’ άπαξ, οι βλάβες είναι μόνιμες! Μερικές, μάλιστα, ανήκεστες. Κυρίως αυτές που εξουδετερώνουν τα αντισώματα των τοπικών κοινωνιών.

Η προστασία του περιβάλλοντος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να επαφίεται σε όσους πορεύονται δίχως το όραμα ενός αξιοβίωτου μέλλοντος! Η αλλαγή παραδείγματος πρέπει να γίνει άμεσα απαιτητή.

Καλή Χρονιά!

Χρήστος Χρηστάκης