Η ανακοίνωση του Υπουργείου Υποδομών για ένταξη του βιώσιμου έργου του Προαστιακού Δυτικής Αττικής στο Ταμείο Ανάκαμψης με χρηματοδότηση 85 εκ. € μας χαροποίησε ιδιαίτερα. Κατανοούμε απολύτως την ανάγκη της επιτάχυνσης των διαδικασιών με σκοπό την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου.
Καθώς κατά το στάδιο του σχεδιασμού του έργου το 2018 δεν έγινε καμία διαβούλευση ή παρουσίασή του, από τις αρχές του Ιουνίου η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Προαστιακού Δυτικής Αττικής αποτελεί πηγή πληροφόρησης και αποκαλύπτει στρεβλώσεις του σιδηροδρομικού έργου που υπαγορεύτηκαν από το θλιβερό Μνημόνιο του 2017 όπου το έργο θεωρήθηκε σχεδόν ως «αντισταθμιστικό» ή «συνοδό» άλλου μη σιδηροδρομικού έργου: της διέλευσης 2 αγωγών λευκών προϊόντων των ΕΛΠΕ μέσα από τον σιδηροδρομικό διάδρομο!
Όμως ποιο είναι το επιθυμητό έργο του Προαστιακού Δυτικής Αττικής που μόνο χωρίς εκπτώσεις, ολοκληρωμένο και όχι ακρωτηριασμένο μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την βιώσιμη ανάπτυξη στον τομέα των μεταφορών της παραμελημένης Δυτικής Αττικής;
Άρθρο του
Χρήστου Χρηστάκη
Ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής αποτελεί κλάδο του Προαστιακού Αθηνών νομοθετημένος με το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο (ν. 4277/2014) και προβλεπόμενος από τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια Ελευσίνας, Ασπροπύργου και Μεγαρέων. Εν αντιθέσει με τον Προαστιακό προς Κόρινθο – Κιάτο – Πάτρα κ.α (ο οποίος ακολουθεί την υπεραστική γραμμή υψηλών ταχυτήτων εκτός των πόλεων και οικισμών) διέρχεται από τα κέντρα των πόλεων και οικισμών του Θριασίου και της Μεγαρίδας καθώς και τις βιομηχανικές ζώνες. Πιο συγκεκριμένα διέρχεται μέσω της υφιστάμενης γραμμής από τα Νεόκτιστα, τα ΕΛΠΕ ΒΕΑ, τον Ασπρόπυργο – Σιδ. Σταθμός, την Βαμβακιά – Πολεμικό Αεροδρόμιο Ελευσίνας, την Ελευσίνα – Σιδ. Σταθμός, τα ΕΛΠΕ ΒΕΕ και Ναυπηγεία Ελευσίνας, τον Λουτρόπυργο, το Νεράκι, την Νέα Πέραμο και τα Μέγαρα – Παλαιός Σταθμός.
Το σύγχρονο, αθόρυβο, ηλεκτροκίνητο και τηλεδιοικούμενο επιβατικό τραίνο εκτελεί κατ’ ελάχιστον 2 δρομολόγια ανά ώρα και κατεύθυνση μέχρι την Ελευσίνα και 1 δρομολόγιο ανά ώρα και κατεύθυνση μέχρι τον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό Μεγάρων και ανταποκρίνεται στον σιδηροδρομικό σταθμό Αθηνών (Λαρίσης) με μετεπιβίβαση στο Μετρό. Ένα τέτοιο μέσο σταθερής τροχιάς θα διευκολύνει την επισκεψιμότητα τόσο του Αρχαιολογικού Χώρου της Ελευσίνας, ανεξαρτήτως του γεγονότος της φιλοξενίας του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας το 2023, όσο και των παραθαλάσσιων οικισμών της διαδρομής του.
Η αδικία που συντελείται τα τελευταία χρόνια που η γραμμή παραμένει ανενεργή και εγκαταλειμμένη διαιωνίζει το στερεότυπο δεκαετιών ότι το Θριάσιο και οι πόλεις του είναι η πίσω αυλή του λεκανοπεδίου κι ο μόνιμος υποδοχέας κάθε ανεπιθύμητης δραστηριότητάς του.
Η επαναλειτουργία της γραμμής, όχι μόνο θα μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ενδοπεριφερειακών μετακινήσεων εξοικονομώντας χιλιάδες τόνους CO2, όχι μόνο θα άρει την μεγάλη αδικία σε βάρος των πολιτών του Θριάσιου και της Μεγαρίδας όσον αφορά στην πολιτισμένη μετακίνησή τους με περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο, αλλά θα αποτελέσει και ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΙΣΘΟ, τον οποίο έχουν στερηθεί οι χιλιάδες εργαζόμενοι, οι επαγγελματίες, οι κάτοικοι αλλά και όλοι οι εξυπηρετούμενοι από τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο Θριάσιο και την Μεγαρίδα. Είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ και ΑΠΑΙΤΗΣΗ.
Στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου που κατατέθηκε δεν παρέχονται εγγυήσεις και δεσμεύσεις για τα ανωτέρω αλλά και για την ίδια την αρτιότητα και ακεραιότητα του έργου. Το έργο παρουσιάζεται με σοβαρές εκπτώσεις και ακρωτηριασμένο και επιβάλλεται η άμεση σύγκληση του Δημοτικού Συμβουλίου Ελευσίνας για την επίσημη υποβολή απόψεων του Δήμου καθώς ο χρόνος της υποβολής τους εκπνέει.
Παρακάτω παραθέτουμε τα κυριότερα σημεία κριτικής της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προς τεκμηρίωση των ανωτέρω ισχυρισμών μας.
1) Δεν συνεξετάζεται η συμβατότητα της διέλευσης 2 αγωγών καυσίμων των ΕΛΠΕ μέσα στον σιδηροδρομικό διάδρομο με την λειτουργία του τραίνου, ούτε γίνεται επίκληση κάποιας μελέτης ασφάλειας. Αυτό παραπέμπεται σε άλλη μελέτη που αφορά αυτοτελώς τους αγωγούς! Ταυτόχρονα καταργείται το ένα από τα δύο ίχνη των σιδηροδρομικών γραμμών από Ελευσίνα έως Ασπρόπυργο για να χωρέσει το έργο των αγωγών και αυτό επηρεάζει την χάραξη πυκνών δρομολογίων του τραίνου και αποτελεί σοβαρή ΕΚΠΤΩΣΗ.
Ακολουθείται λάθος μεθοδολογία εκτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας ότι το έργο των αγωγών θα γίνει αιτία για την παρατεταμένη καθυστέρηση έως και την μη εκτέλεση του σιδηροδρομικού έργου!
2) Στην Μελέτη αναφέρεται πολλάκις ότι η νέα σιδηροδρομική γραμμή θα τερματίζεται στον Σταθμό των Άνω Λιοσίων και θα απαιτείται μετεπιβίβαση στα Λιόσια για την μετάβαση στο Σταθμό Αθηνών (Λαρίσης)! Αποτελεί ΑΚΡΟΤΗΡΙΑΣΜΟ του έργου και είναι αδιαπραγμάτευτο ζήτημα η απευθείας σύνδεση του Προαστιακού Δυτικής Αττικής με την γραμμή 2 του Μετρό στον Σταθμό Αθηνών (Λαρίσης) αφού αυτό διευκολύνεται πλέον με τα ήδη εκτελούμενα έργα στην έξοδο του Σταθμού Αθηνών ο οποίος θα πρέπει να είναι η αφετηρία του Προαστιακού Δυτικής Αττικής.
3) Ενώ η μελέτη εκτιμά ότι χωρητικότητα της νέας γραμμής είναι περίπου 30 συρμοί την ημέρα με χρονοαπόσταση 20 λεπτών, η δρομολογιακή πρόταση, ακριβώς επειδή υπακούει στην λογική της ανταπόκρισης – μετεπιβίβασης στα Λιόσια, περιορίζει τα δρομολόγια προς Ελευσίνα σε ένα (1) την ώρα! Εκτίμηση που αποτελεί υπονομευτική ΕΚΠΤΩΣΗ της ορθής λειτουργίας του μέσου. Ο δρομολογιακός σχεδιασμός δεν μπορεί να είναι αραιότερος του ενός τραίνου ανά ημίωρο στο τμήμα από Σταθμό Αθηνών έως την Ελευσίνα με το ένα από τα 2 να συνεχίζει προς τα Μέγαρα.
4) Ομοίως αποτελεί ΑΚΡΟΤΗΡΙΑΣΜΟ του έργου – σύμφωνα με την Μελέτη – ο αποκλεισμός της διέλευσης του Προαστιακού Δυτικής Αττικής από τον Σταθμό της πόλης των Μεγάρων! Έτσι, ο επιβάτης – κάτοικος των Μεγάρων, μιας πόλης με απογεγραμμένο πληθυσμό 28.700 και πλέον κατοίκων, προκειμένου να κάνει χρήση του Προαστιακού Δυτικής Αττικής για να κινηθεί ενδοπεριφερειακά και με απευθείας ανταπόκριση με το Μετρό στον Σταθμό Αθηνών (Λαρίσης), υποχρεώνεται να μεταβεί 3,5 χλμ εκτός της πόλης του (στον υπεραστικό Σταθμό Μεγάρων), την στιγμή που η γραμμή με την απαραίτητη ανακαίνισή της φτάνει έξω από την πόρτα του! Επιβάλλεται ο άμεσος ανασχεδιασμός του έργου.
5) Το λεγόμενο «συνοδό» έργο της κατασκευής ποδηλατόδρομου μήκους 1 χλμ, μέσα στον σιδηροδρομικό άξονα (από την Ισόπεδη Διάβαση της οδού Γέλας έως την Ισόπεδη διάβαση της οδού Ελ. Βενιζέλου) πάνω και δίπλα στους 2 αγωγούς καυσίμων και σε γειτνίαση με το διερχόμενο τραίνο εγκυμονεί προφανείς κινδύνους για την ασφάλεια των ποδηλατών και δεν προβλέπεται από καμιά κυκλοφοριακή μελέτη ή μελέτη ανάπλασης (ακόμα και πρόσφατης)
Αντίθετα, η δημιουργία ποδηλατόδρομου μπορεί να αναζητηθεί στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διαμόρφωσης του αστικού τοπίου, παραπλεύρως του σιδηροδρομικού άξονα, από ρυμοτομική γραμμή σε ρυμοτομική γραμμή, στην ευρύτερη περιοχή του σιδηροδρομικού Σταθμού. Όμως η εν λόγω μελέτη δεν διαπραγματεύεται τέτοιου είδους ζητήματα .
Είμαστε τυχεροί με την ύπαρξη του διαθέσιμου σιδηροδρομικού διαδρόμου. Σε οποιαδήποτε ευνομούμενη ευρωπαϊκή χώρα δεν θα αποτελούσε καν αίτημα της κοινωνίας αλλά αποτέλεσμα οργανωμένου σχεδιασμού.
Μακάρι ο χρόνος σύνταξης της μελέτης (2018) να είναι υπαίτιος για τις σοβαρές εκπτώσεις και ακρωτηριασμούς οι οποίοι επιβάλλεται να αρθούν ΑΜΕΣΑ και το έργο να το απολαύσουν οι κάτοικοι των πόλεων μας. Να θυμίσουμε ότι μόνο ένα (1) χιλιόμετρο του ΜΕΤΡΟ που επεκτείνεται προς τις άλλες κατευθύνσεις της Αττικής προϋπολογίζεται όσο ολόκληρο το έργο του Προαστιακού Δυτικής Αττικής!
Ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής είναι μεγάλο έργο βιώσιμης ανάπτυξης για τις πόλεις μας και πρέπει να γίνει ολοκληρωμένο, άρτιο, ακέραιο και να συμπεριλάβει συνοδά έργα ανάπλασης των Σταθμών και ευρύτερων ζωνών πέριξ τους. Δεν θα μας το χαρίσουν το έργο αν δεν διεκδικήσουμε ισότιμη μεταχείριση με τους λοιπούς κατοίκους του λεκανοπεδίου.