Αλλάξτε ρότα, για να αποκτήσει νέο σύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο η Ελευσίνα!

Ακριβώς δύο χρόνια, πριν η Ελευσίνα φιλοξενήσει το θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, ένα είναι απολύτως βέβαιο: ότι το 2021 η πόλη ούτε θα έχει αποκτήσει νέο σύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο ούτε θα έχει ωριμάσει τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες, για να συμβεί αυτό μέσα στην προσεχή δεκαετία! Με δεδομένο ότι ουδέποτε η Ελληνική πολιτεία έθεσε ως προτεραιότητα ή ενδιαφέρθηκε ζωηρά για την ίδρυση νέου Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ελευσίνα, η πρωτοβουλία των κινήσεων πρέπει να ανήκει στο Δήμο, ο οποίος οφείλει να διεκδικεί πιεστικά και να επισπεύδει.

Άρθρο του Χρήστου Χρηστάκη

Η χωροθέτηση του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου στις ανενεργές  βιομηχανικές εγκαταστάσεις που εκτείνονται νότια του Αρχαιολογικού Χώρου είναι μονόδρομος. Μέσα στα κελύφη του Παλαιού Ελαιουργείου υπάρχει το επαρκές κτιριακό απόθεμα 2.000 τ.μ , για να εξυπηρετήσει τις αυξημένες μουσειακές ανάγκες του Αρχαιολογικού μας Χώρου.  Όχι μόνο να στεγάσει τον θησαυρό των ευρημάτων, που προέρχονται από τις σωστικές ανασκαφές και παραμένουν σήμερα στις αποθήκες του, αλλά και να ακολουθήσει τις νέες μουσειολογικές αντιλήψεις στον σχεδιασμό των εκθέσεων που δίνουν έμφαση στην προβολή των ευρημάτων, στις εκπαιδευτικές δράσεις, στην επικοινωνία με το ευρύ κοινό κ.α  Επιπλέον, διαμέσου του νέου Μουσείου, στο Ελαιουργείο θα επιτευχθεί και η πολυπόθητη διασύνδεση του Αρχαιολογικού Χώρου με το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης με όλα τα συνεπακόλουθα γεγονός, που αναδεικνύει την όλη παρέμβαση σαν κορυφαίο αναπτυξιακό στόχο. Βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση είναι η επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

Από την διπλωματική των Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ Δημ. Σκριμιζέα και Σπ. Τζεφρώνη

Σε δύο ιδιοκτησίες ανήκει η έκταση 43 στρεμμάτων  νοτίως του Αρχαιολογικού Χώρου:

• Στην ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, η οποία κατέχει τα 26 στρέμματα που ανενεργού ΠΑΛΑΙΟΥ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟΥ χωρίς καμία αδειοδοτημένη δραστηριότητα και με διαδοχικές παραχωρήσεις στον Δήμο του περιβάλλοντος – και μόνο – χώρου των κτιρίων έως και το 2021 και
• Στην CHEMSTORAGE LTD, η οποία κατέχει τα 17 στρέμματα του πρώην ΒΟΤΡΥΣ και μέσω της εταιρείας BFS – χωρίς να ασκείται δραστηριότητα – κατέχει Άδεια λειτουργίας για μονάδα αποθήκευσης υγρών υλικών σε 21 δεξαμενές, η οποία λήγει στο τέλος του 2023, χωρίς καμία Αρχή να βεβαιώνει με ποιο τρόπο θα συντελεστεί η απομάκρυνσή της και με ποια διοικητικά βήματα λόγω της προστασίας που τυγχάνει από την βιομηχανική νομοθεσία.

Η εγκριθείσα το 2011 Πολεοδομική Μελέτη περιέχει ένα μεγάλο σφάλμα: χωροθετεί το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο αποκλειστικά στον χώρο του πρώην ΒΟΤΡΥΣ! Δηλαδή στην ιδιοκτησία που δυσκολότερα θα αποκτηθεί και μάλιστα σε θέση  που εκτιμάται από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων ότι βρίσκεται το αρχαίο στάδιο της πόλης! Παρότι επανειλημμένως είχαμε επισημάνει τα ανωτέρω στη Διοίκηση του Δήμου, εκείνη δεν προχώρησε σε επανορθωτικές πράξεις.

Με καθυστέρηση 8 χρόνων κυρώθηκε η Πράξη Εφαρμογής για την περιοχή ΒΟΤΡΥΣ – ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟΥ, χωρίς προηγούμενη επίλυση του συγκεκριμένου σοβαρού ζητήματος. Μάλιστα, μπροστά στον κίνδυνο να μην κυρωθεί η Πράξη Εφαρμογής, καθώς το Υπουργείο Πολιτισμού δεν αναλάμβανε την υποχρέωση να προβεί σε απαλλοτρίωση, ανέλαβε ο Δήμος την υποχρέωση! Όπως ήταν αναμενόμενο ούτε γραπτή δέσμευση για την εκπόνηση των μελετών και την κατασκευή του Μουσείου στην θέση αυτή παρείχε το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι θριαμβολογίες του Δήμαρχου για το γεγονός αποσκοπούν στο να αποκρυφτεί το πραγματικό πρόβλημα – που οδηγεί σε αδιέξοδο –  και να αποφύγει την  κριτική για το θέμα στις επερχόμενες Δημοτικές Εκλογές. 

Περισσότερο από 14 χρόνια πραγματοποιούνται τα ΑΙΣΧΥΛΕΙΑ μέσα στον χώρο του Παλαιού  Ελαιουργείου, με διαδοχικές παραχωρήσεις από την Εθνική Τράπεζα («Μέγα χορηγό» των ΑΙΣΧΥΛΕΙΩΝ). Ο Δήμος δεν μπορεί να επέμβει νομίμως στα κτίρια. Η διαχρονική καταστρατήγηση των παραχωρήσεων έγινε αιτία να περιβληθεί με ικριώματα ο κτιριακός χώρος και να χρησιμοποιείται τα τελευταία δύο χρόνια μόνο ο περιβάλλων χώρος του. Το εν μέρει ερειπιώδες σκηνικό («Εθνικός ερειπιώνας» και άλλα βαρύγδουπα τινά..) δεν μπορεί να υπαγορεύσει τον μελλοντικό προορισμό του Παλαιού Ελαιουργείου. Δεν μπορεί να πανηγυρίζει η Δημοτική Αρχή γιατί η νέα παραχώρηση είναι …τριετής.  Κοντόφθαλμες αντιλήψεις της Δημοτικής Αρχής εμπόδισαν την επιλογή της αγοράς του ακινήτου ως μια κομβικής σημασίας επένδυση που θα προκαλέσει ένα ντόμινο αλλαγών και μεταμορφώσεων που θα διασυνδέσουν τον Λόφο των Αρχαιοτήτων με το θαλάσσιο μέτωπο.

Η παλαιά φωτογραφία ανήκει στον φωτογράφο William J. Woodhouse

Η αλλαγή ρότας είναι επιβεβλημένη και ο οδικός χάρτης περιλαμβάνει:

• Επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του Παλαιού Ελαιουργείου. Αγορά του ακινήτου από την Εθνική Τράπεζα.
• Αναθεώρηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου ως προς τις χρήσεις ώστε να συμπεριλάβει την δυνατότητα ανέγερσης του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου στο Παλαιό Ελαιουργείο.
• Παραχώρηση των κατάλληλων κτιρίων και του οικοπέδου τους στο Υπουργείο Πολιτισμού για την εκπόνηση όλων των μελετών (κτιριολογικών, αρχιτεκτονικών, μουσειολογικών, μουσειογραφικών κ.α). Αδειοδοτήσεις και ένταξη σε πρόγραμμα χρηματοδότησης του έργου.
• Προπαρασκευαστικές ενέργειες για την απομάκρυνση της BFS από τον χώρο του πρώην Βότρυς στο πλαίσιο της υλοποίησης του εγκεκριμένου σχεδίου με ανάδειξη και αξιοποίηση των δύο διατηρητέων κτισμάτων (Ηλεκτρολογείου και Οινοπνευματοποιείου μαζί με τον εξοπολισμό τους ) και τις δύο καμινάδες.

Δεν χρειάζεται παρά η κοινή λογική για να γίνει κατανοητό ότι το νέο σύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο ή θα γίνει στο Ελαιουργείο ή δε θα γίνει και η «μικρά και έντιμος Ελευσίς» θα πορευτεί με ό,τι έχει…