Αντιπλημμυρική προστασία τώρα: από τα ανάντη στα κατάντη…

 

 

 

Ο εφιάλτης επέστρεψε στην Μάνδρα το βράδυ της 26ης Ιουνίου. Ευτυχώς αυτή την φορά το πλημμυρικό επεισόδιο ήταν χαμηλότερης έντασης και δυναμικού σε σχέση με εκείνο της 15ης Νοεμβρίου του 2017, ενώ δεν είχαμε το ίδιο μέγεθος υλικών ζημιών και ανθρώπινες απώλειες. Ωστόσο η πλημμυρική στάθμη που έφτασε το 1,5 μ. στην οδό Κοροπούλη επανέφερε την αγωνία, το φόβο και την απελπισία στον πληθυσμό.

36280429 896334090554782 7613480520353054720 oΑπό την Τετάρτη 27 Ιουνίου και η Μαγούλα μετράει τις πληγές της καθώς η έντονη βροχόπτωση σε – συνδυασμό πάντα με τις ανθρωπογενείς επεμβάσεις στα ρέματα της περιοχής, αλλά και την κάκιστη διαχείρισή τους – μετέτρεψαν αρκετούς δρόμους σε χειμάρρους, πλημμύρισαν αυλές και υπόγεια με λασπόνερα στις οδούς Αθ. Διάκου, Ι. Φιλιππή, Λεων. Στάμου, Δημ Ρήγου, Αρτέμιδος, Θριασίου και πολλές άλλες, ενώ κινδύνευσαν τουλάχιστον δύο οικογένειες. Το ρέμα Μεγάλο Κατερίνι υπερχείλισε στο σημείο συνάντησής του με την Επαρχιακή Οδό προς το Καμάρι Βοιωτίας μετατρέποντάς την σε χείμαρρο που πλημμύρισε τις παρόδιες επιχειρήσεις, ενώ μεγάλες ζημιές δημιούργησε και το φραγμένο σε πολλά σημεία ρέμα Μικρό Κατερίνι πλημμυρίζοντας δρόμους, αυλές κατοικιών αλλά και εγκαταστάσεις επιχειρήσεων.

Στην Ελευσίνα δικαιολογημένα ανησύχησαν οι κάτοικοι του Παράδεισου και του Αεροδρόμιου. Η στάθμη του Σαρανταπόταμου, στο σημείο συνάντησής του με την Εθνική Οδό Αθηνών Κορίνθου, βρέθηκε σε οριακό σημείο. Η κοίτη φραγμένη από τις φερτές ύλες της πλημμύρας του περασμένου Νοεμβρίου δέχτηκε νέο φορτίο. Αν η βροχόπτωση δεν σταματούσε, η υπερχείλιση θα ήταν γεγονός. Επιβάλλεται ο άμεσος καθαρισμός της κοίτης από την Περιφέρεια στο σημείο αυτό ακόμα και πριν την εκτέλεση της εργολαβίας καθαρισμού του ρέματος, η οποία έχει δρομολογηθεί και περνάει την βάσανο της γραφειοκρατίας. Οι ανισόπεδες διαβάσεις στο Παράδεισο και στην Ζαφ. Καλαθά γέμισαν λασπόνερα και φερτές ύλες, το ρέμα της Λούτσας πλημμύρισε την ΠΕΟΑΚ στο ύψος της ΠΥΡΚΑΛ και του Βεϊνόγλου, ενώ το τμήμα του Σούρες που διέρχεται από την πόλη μετέφερε χιλιάδες κυβικά λασπόνερα στον Κόλπο της Ελευσίνας. Στην εκβολή του ρέματος Σούρες, στην Βλύχα, εκεί που – με την ανοχή τοπικών παραγόντων – ο ΟΛΕ σχεδιάζει όσα μπαζώματα δεν μπόρεσε να κάνει στο παρελθόν.

Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι 7 μήνες μετά την τραγωδία της 15ης Νοεμβρίου κανένας μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης του πληθυσμού δεν έχει εγκατασταθεί.  

DSC04734Η επιστημονική κοινότητα.

Οι επιστήμονες δεν «έπεσαν έξω» όταν υποστήριξαν ότι το πλημμυρικό επεισόδιο του περασμένου Νοεμβρίου, με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του, έχει μια περίοδο επαναφοράς 150 χρόνων. Έξω έπεσαν εκείνοι οι αυτοδιοικητικοί παράγοντες που ερμήνευσαν την μεγάλη περίοδο επαναφοράς της πλημμύρας της 15ης Νοεμβρίου του 2017 σαν διαβεβαίωση – τάχατες – της επιστημονικής κοινότητας ότι δεν θα ξαναγίνει πλημμύρα στην Μάνδρα!  «Είναι σαν οι σεισμολόγοι, μετά από ένα σεισμό 6R, να είπαν ότι δεν θα ξαναγίνει σεισμός!» παρατηρεί εύστοχα ο Ερευνητής της περιοχής Δρ Γεωλόγος κ. Αργύρης Γεωργακόπουλος.

Κανείς δεν υποστήριξε ότι δε θα ξαναγίνουν πλημμύρες στην περιοχή μας σε σύντομο χρονικό διάστημα με μικρότερο υδραυλικό φορτίο. Μάλιστα κατά την εσπερίδα στην Μάνδρα, της 3ης Μαρτίου 2018, με θέμα την καταστροφή του περασμένου Νοεμβρίου, ο ομότιμος Καθηγητής Γεωλογίας κ. Δημ. Παπανικολάου, είχε υποστηρίξει ότι «πλέον τα φαινόμενα είναι εκτός στατιστικών και δεν μπορεί να εγγυηθεί κάποιος ότι δε θα ξαναγίνει πλημμύρα σε σύντομο χρονικό διάστημα».

Όσοι είδαν την στάθμη του Σαρανταπόταμου σε όλο το μήκος της διαδρομής του, από την Μαγούλα έως την Ελευσίνα, θα κατάλαβαν ότι η κρατούσα αντίληψη πως η κοίτη του χωράει όλες τις εκτροπές των υπόλοιπων ρεμάτων (του Σούρες, του Μικρού και Μεγάλου Κατερίνι, του Αγ. Βλάσση βορειότερα, του Αγ. Ιωάννου κ.α) χωρίς τεχνικά έργα στα ανάντη και φράγματα ανάσχεσης στα ορεινά είναι τουλάχιστον αναχρονιστική και πρέπει άμεσα να αναθεωρηθεί.

Τα νέα πλημμυρικά φαινόμενα μας υπενθύμισαν ότι οι περιπτωσιακές λύσεις είναι εμβαλωματικές και ότι η συνολική μελέτη του προβλήματος στις λεκάνες απορροής των ρεμάτων αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την βιώσιμη αντιμετώπιση του προβλήματος στην Μάνδρα, στην Μαγούλα και στην Ελευσίνα.

Η τελευταία πλημμύρα μας έδειξε επίσης τον δρόμο ενός νέου σύγχρονου αντιπλημμυρικού σχεδιασμού που είναι πλέον επιτακτική ανάγκη και προτεραιότητα: Έργα ορεινής υδρονομίας απαραίτητα για τη συγκράτηση του νερού και των φερτών υλικών, από εκεί που ξεκινά το ρέμα (φράγματα, αναχώματα, λιθεπενδύσεις, δεξαμενές απόθεσης υλικών, ρυθμιστικές δεξαμενές, λιθορριπές, διαμορφώσεις κοιτών κ.α). Η αντιπλημμυρική προστασία ξεκινά από πάνω προς τα κάτω, από τα ψηλά στα χαμηλά, από τα ανάντη στα κατάντη.

DSC05546Πληθαίνουν οι φωνές της επιστημονικής κοινότητας – πρόσφατα και του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) που το επισημαίνουν:

«Το κύριο πρόβλημα στην περίπτωση της Μάνδρας», λέει ο Πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός (Καθημερινή, 28/6/2018), «είναι ότι ακόμα και το μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο που σχεδιάζεται δεν θα λύσει το πρόβλημα, ίσως να το μειώσει κατά 50%. Σε αυτές τις περιπτώσεις, χρειάζονται πρόσθετα έργα εκεί από όπου ξεκινά το νερό. Καλό θα ήταν να εγκατασταθεί και ένα σύστημα παρακολούθησης προκειμένου όταν αυξάνεται το ύψος της βροχόπτωσης να ενεργοποιείται αυτόματα το σχέδιο πολιτικής προστασίας για την περιοχή. Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, ειδάλλως αν η καταστροφή επαναληφθεί 2, 3 φορές, η Μάνδρα απλώς θα ερημώσει».

Ο κ. Γιώργος Τσακίρης, καθηγητής του ΕΜΠ και διευθυντής του Κέντρου Εκτίμησης Φυσικών Κινδύνων και Προληπτικού Σχεδιασμού, επισημαίνει: «Το έργο αυτό δεν επαρκεί, όχι μόνο γιατί η παροχή της εκτροπής (του ρέματος Αγίας Αικατερίνης στο ρέμα Σούρες) είναι μικρή, αλλά και γιατί σε πραγματικές συνθήκες πλημμύρας το νερό δεν μοιράζεται αγγελικά στις παροχές που εσύ έχεις σχεδιάσει. Επιπλέον, το σχεδιαζόμενο έργο αφορά σε έναν κλειστό δίδυμο αγωγό. Αυτό σημαίνει ότι ένας κορμός ή ένα Ι.Χ. μπορεί απλά να το ακυρώσει. Κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να γίνει ένας ευρύτερος σχεδιασμός. Η λεκάνη απορροής στη Μάνδρα, λόγω γεωμορφολογίας, έχει πολύ μικρό χρόνο μεταφοράς νερού, λιγότερο από δύο ώρες. Επομένως χρειάζεσαι μικρά φράγματα στο βουνό, που να καθυστερούν τη ροή του νερού και να αυξάνουν τόσο το χρόνο αποθήκευσης του, όσο και το περιθώριο αντίδρασης των κατοίκων. Πρέπει να ξεκινήσουμε από τα ψηλά, ειδάλλως το πρόβλημα θα μεταφέρεται μόνιμα στα χαμηλά, όπως έγινε παλιότερα με τον Κηφισό».

Αντιπλημμυρικό σχέδιο.

Οι συμπολίτες της Ελευσίνας και της Μαγούλας ένιωσαν μόνοι και ανήμποροι να προστατεύσουν τις περιουσίες τους. Η οργή τους μερικές φορές εκδηλώνεται τυφλά επί δικαίων και αδίκων. Όμως αυτή την φορά δε θα πρέπει να γίνουν όλα λάθος. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι δεν υπάρχει στην περιοχή ένα σαφές σχέδιο ανάπτυξης υποδομών αντιπλημμυρικής προστασίας – έστω μεσοπρόθεσμου ορίζοντα – και πρέπει γρήγορα να το αποκτήσουμε για να μπορέσει να υλοποιηθεί σταδιακά και σωστά. Τα ρέματα δεν είναι εχθροί της πόλης. Ίσα – ίσα που υπό διαφορετική οπτική, ο Σούρες, ο Σαρανταπόταμος, το Μικρό Κατερίνι, η Λούτσα κ.α  μπορούν να γίνουν πόλοι ανάπλασης των πόλεων από τις οποίες διέρχονται και αυτό είναι μια μεγάλη ευκαιρία.

Το ατέρμονο κυνήγι της αναζήτησης και απόδοσης ευθυνών – στους «προηγούμενους» και στους «νυν» – εκτρέπει την αντιπαράθεση από το «τι μέλλει γενέσθαι» στο «τι έγινε» και καθυστερεί ανεπίτρεπτα την αναζήτηση βιώσιμων λύσεων για την υλοποίηση εκείνων των υποδομών που είναι ζωτικής σημασίας για την ζωή των πόλεων.

 

Χρήστος Χρηστάκης

 

 

 

 

 

Σχετικά chris

x

Δείτε επίσης

foto1 800x447 1

Πάνω από 2.000.000€ για την τελετή έναρξης κι άλλα τινά!

Σε προηγούμενο άρθρο μας επισημαίναμε ότι – ανεξαρτήτως του αισθητικού αποτελέσματος –  η τελετή έναρξης της φιλοξενίας του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, στις αρχές του ...

IMG 20230211

Για μία νύχτα ή για καλύτερες μέρες; (Άρθρο του Χρήστου Χρηστάκη)

Ήταν τυχαία, άραγε, η επιλογή του κεντρικού γεγονότος της τελετής έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας; Η ανέλκυση από το βυθό, με πλωτό γερανό, ενός  «φαλαινοειδούς» – ...